SANATÇININ DRAMI (BİR KULAK KESME HİKAYESİNİN 125. YILI)

Sanatçı bir ruha sahip olmak dramlara davetiye çıkarmaktır bir yandan da. Hassas ve duyarlı bakış, yaşanan her dramı sanatçının içine bir kor gibi atar. Mutlu anı azdır sanatçının. Herkesin derdi sanatçının derdidir de sanatçının derdi, dramı başka kimseyi ilgilendirmez.

Bu giriş aklınıza pek çok sanatçıyı ve o sanatçının dramatik yaşamını getirmiş olabilir. Ama belki de sanatçının dramı listesinde bir numarayı hiç kimse Vincent van Gogh kadar hak etmez. 37 yıllık kısa yaşamın neredeyse hiç bir anı mutluluk denilen çizgiye yakınlaşma şansı yaratmamıştır Van Gogh'a. Onun hakkında yazılanları okuyup ardından elinize bir Kemalettin Tuğcu romanı aldığınızda içiniz açılır, bahar çiçekleri açar.

 

Van Gogh'un başlangıçta koyu renkler içeren resimleri Fransa'ya taşınmasının ardından parlak renkli resimlere bırakır yerini. Ayçiçekleri, Teras Kafe, Yıldızlı Gece, İrisler vb. pek çok eseri, sanatçının Fransa'da geçirdiği, hayatının son 10 yılına, pek çoğu da son iki yılına aittir. Yukarıdaki Bir Çift Ayakkabı'yı van Gogh 1886'da çizmiştir ve bana sanatçının kendisini en çok yansıtan eseri olarak görünür. 37 yıllık yaşamının her anı bu ayakkabılar gibi perişan halde geçmiştir.

Elbette van Gogh dramı denildiğinde pek çokları onun kulak kesme hikayesini hatırlar. Rivayete göre ressam arkadaşı Gauguin ile tartıştıktan sonra kendisi kesmiştir kulağını. Kimisine göre ise aralarındaki kavga sırasında Gauguin kesmiştir kulağı. Her neyse! Gani Müjde'ye "Bendeki Kulak Van Gogh'da Yok" esprisini yaptıracak olan olay bundan tam 125 yıl önce, 23 Aralık 1888'de gerçekleşmiştir. Sanatçı bunun ardından iki yıl bile yaşayamamış ve 30 Mart 1853'te başladığı çileli yaşamına 29 Temmuz 1890'da göğsüne bir kurşun sıkarak son vermiştir.

Hayatını kardeşi Theo'dan gelen maddi yardımla sefalet içinde geçiren bu büyük sanatçının Dr. Gachet'in Portresi isimli tablosunun, 1990 yılındaki bir müzayedede, yani onun ölümünün tam 100. yılında yaklaşık 83 milyon dolara alıcı bulması, sanatçı dramının klasikleşmiş bir kanıtı gibidir sanat tarihinde. Ve belki de en önemli dram, gerçek sanatçıların sanatlarından başka hiç bir şey yapamamak gibi bir üstün özelliğe sahip olmasıdır. Bakın bu durumu Charles Bokowski naslı anlatıyor Van Gogh için yazdığı şiirde:

Van Gogh kulağını kesip
bir
orospuya verdi
orospu
hunharca fırlattı
kulağı
sokağa tiksinerek.

Van,
orospular
kulak
istemezler
para isterler

sanırım bu yüzden
muhteşem bir
ressamsın sen
başka
bir şeyden
anlamadığından…